chum
cómo
Chumngechi wüñmaymi lamngen "Como amaneció lamuen" [Fiwfiw]
chumal
¿para qué?
Amurkey chi wentru adkintumeal ñi chem chumael üyew mew. "El hombre fue para ver lo que iba a ocurrir allí." [CMM:59]
chumduamün
cómo sentirse?
¿Chum duamüy chi fey ti chi ñuke, chaw kam pu wünenkeche müleyelu ti adentun mew? "¿Cómo se sentirán la mamá, el papá o los mayores que aparecen en las imágenes?" [MIN2:11]
chumeken
acción, actividad (?)
Wirintukuafimi mapuchezugun kam chedugun mew tami chumael pingen. "Escribe en mapuzugun o chedugun la acción indicada." [MIN2:80]
chumkaw no rume
nunca
Chumkaw no rume pünolaeyew ñi kawellu. "Nunca lo pisó caballo." [CMM:56]
chumken
ocupación, quehaceres
Faw fantepay tüfachi ngütram ta chumngechi ñi dewmangeken anchimalleñ ka chumngen ka chumken. "Aquí termina esta conversación de cómo se hacen anchimalleñ, cómo es y lo que hace." [CMM:56]
chumngechi
¿cómo?
¿Chumngechi trokiwkeymi kümeke femün mew? "¿Cómo te sientes con las acciones positivas?" [MIN2:11]
chumngelu
¿para qué?
¿Chemu am pu pewenche entukey ta veranada? "¿Para qué la gente de la cordillera saca la veranada?" [MIN2:147]
chumngelu
¿por qué?
¿Mülefuy ñi kimngeal kom fey ti chi kimün müleyelu tayiñ mapu mew? ¿Chumngelu? "¿Hay que saber el conocimiento que hay en nuestro territorio? ¿Por qué?" [MIN2:58]
chumngen
como ser
Faw fantepay tüfachi ngütram ta chumngechi ñi dewmangeken anchimalleñ ka chumngen ka chumken. "Aquí termina esta conversación de cómo se hacen anchimalleñ, cómo es y lo que hace." [CMM:56]
chumüll
cuándo, cuando
Fey mew müley ñi kullial, welu ti gen´kawellu ka müley ñi kaiñetungeal ka awkantual mülele kiñe we kudepelu. "Por eso hay que pagar, pero el dueño del caballo también debe ser desafiado y tiene que jugar cuando haya un nuevo jugador." [CMM:46].
chumün
qué hacer
Kiñe rupachi kiñe wentru famngechi ngütramkarkefi chi witranalwe. "Una vez un hombre le habló así al witranalwe." [CMM:58]
chumün
¿qué hacer?, hacer algo
Kiñe rupachi kiñe wentru famngechi ngütramkarkey chumün tachi witranalwe. "Una vez un hombre le habló así al witranalwe." [CMM:58]
Compartir
Puedes compartir esta página en tus redes sociales: