fem
raíz de >femün, >femngechi
NA
femfule
ojalá
Feyti chi pichi kona feypienew: “Küme chillkatuan ka rumeafin tati curso”. "Femfule", piken ta inche. "Ese pequeño niño me dijo: "Estudiaré bien y pasaré el curso"."Ojalá sea así", digo yo." [ADUM:11]
femken
hacer habitualmente
Machitungekey ta kutranlu kiñe mapuche. Ngen kutrankülelu felepe pile adkunungeki chumngechi ñi nentungeal ti machitun. "Se hace machitún cuando se enferma un mapuche. Cuando el responsable del enfermo está de acuerdo se decide hacer machitún procede de esta manera [CMM:71]
femkunun
hacer de esa manera
Wüne yüfküngekey; rupan femkunungelu kurülngekey carbon mew chewpüle ñi yüfküngepel "Primero se raspan; después de esto se ennegrece con carbón el lado raspado".[CMM:39]
femkünun
(alt. >femkünun) hacer de esa manera
Tüfachi mongen mew newe paliwelay ta pu mapuche, welu küme dungufel, tüfachi dungu mew pengekerkefuy wenüy chi epu konwen mongetuluwkerkeyngu chem ñi pepikañeluwün feychi antü palin mew, fey ñi ka amule palimele ñi ka femkünolngetuam. "Actualmente los mapuches casi no juegan a la chueca; sin embargo, este juego era valioso: se conseguían amigos; cada jugador atendía a su contendor con alimentos especialmente preparados para ese día. A su vez, cuando se jugaba la revancha, era agasajado en la misma forma". CMM:43]
femlu
quien hace la acción
Dew rupan femlu, feymew ka afafalngetuy ka palolelngetuy wiño. "Cuando ya se hizo, entonces otra vez se grita y se chocan los wiño." [CMM:72]
femngechi
así, tal, de este modo, de esta forma, de esta manera
Epew mew tripakey kulliñ ka üñüm, chekunuwkeluegün, femngechi kimtukukeyiñ chumngechi ñi küme miyawal. "En el epew aparecen animales y aves, que se convierten en seres humanos, de esa manera enseñamos cómo comportarse" [MIN1:21]
femün
hacer así, hacer de ese modo, ser así, ser de esa forma
Femngechi feley may, chachay. Kom doy fülkonpayaymün tüfapüle. "Está hecho así, abuelo. Acérquense más todos por acá." [ADUM:48]
Compartir
Puedes compartir esta página en tus redes sociales: